بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّح۪يمِ
بَلْ يُرِيدُ ٱلْإِنسَٰنُ لِيَفْجُرَ أَمَامَهُۥ ﴿٥﴾
Fakat insan ister önünde fücur etmesini.
Fakat insan, önündekini yalanlamak ister de;
Fakat insan önünü (geleceğini, kıyameti) yalanlamak ister.
Fakat insan, önündeki (o kıyameti) yalanlamak diler.
Aslında insan günahkârlığı önüne, geleceğine yaymak istiyor.
يَسْـَٔلُ أَيَّانَ يَوْمُ ٱلْقِيَٰمَةِ ﴿٦﴾
Sorar: ne zaman diye o kıyamet günü.
Kıyamet günü de ne zamanmış? diye sorar.
“O kıyamet günü ne zaman?” diye sorar.
«Kıyamet günü (de) ne zaman (mış» diye) sorar.
Bu yüzden «Kıyamet günü ne zaman?» diye soruyor.
فَإِذَا بَرِقَ ٱلْبَصَرُ ﴿٧﴾
Ne vakit ki o göz şimşek çakar.
Göz kamaştığında,
(7-10) Gözler kamaştığı, ay karanlığa gömüldüğü, güneş ve ay bir araya getirildiği zaman, o gün insan “kaçış nereye?” diyecektir.
(7-8-9) İşte göz (hayret ve dehşetle) kamaşdığı, ay tutul (ub karardığı, güneşle ay bir araya getirildiği zaman,
Gözler korkudan fıldır fıldır döndükleri zaman,
وَخَسَفَ ٱلْقَمَرُ ﴿٨﴾
Ve Ay tutulur.
Ay tutulduğunda,
(7-10) Gözler kamaştığı, ay karanlığa gömüldüğü, güneş ve ay bir araya getirildiği zaman, o gün insan “kaçış nereye?” diyecektir.
(7-8-9) İşte göz (hayret ve dehşetle) kamaşdığı, ay tutul (ub karardığı, güneşle ay bir araya getirildiği zaman,
Ay karardığı zaman,
وَجُمِعَ ٱلشَّمْسُ وَٱلْقَمَرُ ﴿٩﴾
Ve Güneş ve Ay toplanır.
Güneş ve ay bir araya getirildiğinde,
(7-10) Gözler kamaştığı, ay karanlığa gömüldüğü, güneş ve ay bir araya getirildiği zaman, o gün insan “kaçış nereye?” diyecektir.
(7-8-9) İşte göz (hayret ve dehşetle) kamaşdığı, ay tutul (ub karardığı, güneşle ay bir araya getirildiği zaman,
Güneş ile ay biraraya getirildiği zaman,
يَقُولُ ٱلْإِنسَٰنُ يَوْمَئِذٍ أَيْنَ ٱلْمَفَرُّ ﴿١٠﴾
Der o insan o gün: nereye kaçmalı? (eynel'mefer).
O gün, insan; kaçacak yer nerede? der.
(7-10) Gözler kamaştığı, ay karanlığa gömüldüğü, güneş ve ay bir araya getirildiği zaman, o gün insan “kaçış nereye?” diyecektir.
(Evet) o gün insan «Kaçış nereye?» diyecek.
İnsan o gün «Nereye kaçmalı?» der.
كَلَّا لَا وَزَرَ ﴿١١﴾
Hayır hayır, yok bir siper.
Hayır, hiç bir sığınak yoktur.
Hayır, hiçbir sığınacak yer yoktur.
Hayır, hiçbir sığınak yok.
Hayır hayır! Sığınılacak bir yer yok.
إِلَىٰ رَبِّكَ يَوْمَئِذٍ ٱلْمُسْتَقَرُّ ﴿١٢﴾
Rabb’inedir ancak o gün karar.
O gün, herkesin duracağı yer, ancak Rabbının huzurudur.
O gün varıp durulacak yer, sadece Rabbinin huzurudur.
O gün herkesin (varıb) duracağı yer ancak Rabbin (in huzuuru) dur.
O gün tek varılacak yer Rabbinin huzurudur.
يُنَبَّؤُاْ ٱلْإِنسَٰنُ يَوْمَئِذٍۭ بِمَا قَدَّمَ وَأَخَّرَ ﴿١٣﴾
Ayıtılır insan o gün, yaptıkları ile mukaddem, müahhar.
O gün, önde ve sonda ne yaptıysa insana bildirilir.
O gün insana, yapıp önden gönderdiği ve yapmayıp geri bıraktığı şeyler haber verilir.
O gün insana, önden yolladığı şeyler (amel ve hareketler) le geri bırakdığı (ne varsa, hepsi) haber verilecek.
O gün insanın gerek yapıp önünden gönderdiği, gerekse arkasında izleri kalan tüm işleri kendisine bildirilir.
بَلِ ٱلْإِنسَٰنُ عَلَىٰ نَفْسِهِۦ بَصِيرَةٌ ﴿١٤﴾
Doğrusu insan kendine karşı bir basîrettir.
Daha doğrusu insan, kendi kendinin şahididir.
(14-15) Hatta, mazeretlerini ortaya koysa da, o gün insan kendi aleyhine şahittir.
Daha doğrusu insan (bizzat) kendisine karşı bir şâhiddir.
Aslında insan kendi kendinin denetleyicisidir.
وَلَوْ أَلْقَىٰ مَعَاذِيرَهُۥ ﴿١٥﴾
Dökse de ortaya maziretlerini.
Ma'zeretlerini sayıp dökse de.
(14-15) Hatta, mazeretlerini ortaya koysa da, o gün insan kendi aleyhine şahittir.
Velev ki o, (bütün) ma'ziretlerini (meydana) atmış olsun.
Birtakım mazeretler ileri sürse de.