Sûrenin Adı

Birinci ayetteki "inşirah" kelimesi sureye isim olmuştur.

Nüzul zamanı

Konusu Duha suresine o kadar benzemektedir ki, bu iki surenin hemen hemen aynı dönem ve şartlarda nazil olduğu anlaşılmaktadır. Abdullah b. Abbas şöyle demiştir: "Bu sure Mekke'de Duha'dan sonra nazil olmuştur."

Konu

Bu surenin maksadı, Rasulullah'a (s.a) teselli vermektir. Nübüvvetten önce Rasulullah bu gibi şartlarla karşı karşıya gelmişti. Nübüvvet'ten sonra İslami davet başladığında onun hayatında birdenbire büyük bir inkilâb oldu. Daha önce böyle bir şeyi tahmin edemezdi. O'na saygı duyan bütün toplum, İslam daveti başladıktan sonra birdenbire düşman kesilivermişti; önceden kendilerinin gözbebeği olduğu akrabaları, dostları, kabilesi, komşuları şimdi Rasulullah'a küfretmekteydiler. Mekke'de hiç kimse onun söylediklerine kulak vermek istemiyordu. Yoldan geçerken ona laf atıyorlardı. Ona her adımda zorluk çıkarıyorlardı. Ancak Rasulullah yavaş yavaş bütün bunlara alıştığı gibi, hayatta daha kötü şartlara karşı koymayı da adet edinmişti. Bunlar, başlangıçta onun için çok zordu. Bu nedenle Rasulullah'a teselli vermek için önce Duha suresi, sonra da bu sure indirilmiştir.

Burada Allah (c.c.) önce şöyle buyurmuştur: Biz size üç nimet verdik. Bunlar varken üzülmen gerekmez... Birisi "Şerh-i Sadr" nimetidir. İkincisi, "belini büken yükten kurtarılman"dır. Üçüncüsü "isminin yücelmesi"dir. Bu nimetlerden fazlası bir yana, bu kadarı bile başka hiç kimseye verilmemiştir. İlerideki dipnotlarla bu nimetlerden ne kastedildiğini ve ne gibi nimetler olduklarını açıklayacağız.

Bundan sonra Rabbı olan Allah, kulu ve Rasulü'ne şöyle buyurmuştur: Emin olun bu zor dönem çok uzun değildir. Bu zorluktan sonra ferahlık da pek uzak değildir. Duha suresinde aynı nokta şöyle ifade edilmiştir: "Sonraki her devir senin için öncekinden daha iyi olacaktır. Rabbin çok geçmeden o kadar verecek ki sen memnun kalacaksın."

Sonunda Rasulullah'a hidayet verilerek şöyle buyurulmuştur: Bu zorluğa karşı koyabilmek ve kuvvet kazanabilmek için, meşguliyetten sonra herşeyden el çekerek ve Rabbi'ne yönelerek ibadet etmelisin. Aynı konu Müzzemmil suresi 1-9 ayetlerde daha ayrıntılı olarak Rasulullah'a bildirilmiştir.

Kaynak: Mevdûdî - Tefhimu'l Kur'an